Denken doen we allemaal. Tenminste... dat denken we. Of beter gezegd: dat menen we. Want als we onze waarden, onze manieren van redeneren en de begrippen die we hanteren nog niet zelf onderzocht hebben, mag wat we doen geen denken heten. Dan vertrouwen we op geleend gedachtegoed dat misschien vaak wel werkt, maar waarover we niet de baas zijn. Dat niet echt van ons is.
‘Wat je van je voorouders geërfd hebt, verwerf dat, om het te bezitten!’ schreef denker en dichter Goethe (Faust I, 682). Een paradoxaal maar uitmuntend advies. Alleen door je manier van denken, dat wil zeggen de denk-vormen en de redeneer-routines die je dagelijks inzet, stevig op de proef te stellen, word je een zelf-denker.
Een serie gesprekken met Harm is een avontuur waarbij je de grenzen van je denkraam bereikt. Dan kun je niet verder. Je denken schiet tekort. Zodra je dat inziet, heb je al veel gewonnen. Dit is het niet-weten uit het bekende citaat van Socrates: ‘Het enige wat ik weet is wat ik niet weet.’ Maar daar blijft het in de ‘Gilde-methode’ die Harm ontwikkelde niet bij. Onder zijn begeleiding (of die van een andere filosofisch practicus, door Harm in de afgelopen 12 jaar opgeleid) spring je vervolgens over je denk-grenzen heen. Dan kun je vandaag denken wat je gisteren nog niet denken kon. Dat is vrijheid.
En het is ook wijsheid. De negentiende-eeuwse filosoof Hegel, die voor de Gilde-methode inmiddels belangrijker is dan Socrates, had niet veel geduld met de gebruikelijke interpretatie van het woord ‘filo-sofie’ als ‘liefde voor de wijsheid’. Hij nam alleen genoegen met de wijsheid zelf. Kreeg hij die ook inderdaad te pakken? Ja, maar niet eenmalig. Niet zoals het passeren van de finish bij een wedstrijd. Want de wijsheid van vandaag is volgende week weer aan grondig onderzoek toe. En dat is goed nieuws. Als je tot dat onderzoek bereid en in staat bent, breek je telkens weer uit je denkraam en word je telkens wijzer. En met je wijsheid groeit je vrijheid.
Iedereen die de Gilde-methode in de huidige vorm beheerst, kan je daarbij behulpzaam zijn. En na enige oefening kun je het ook alleen. Echt denken, zelf denken leer je voor het leven.
• Meer over Harm en over de ontwikkeling van zijn methode
Als je overweegt een aantal filosofische sessies met Harm te boeken, maakt hij graag eerst met je kennis. Dat is kosteloos en vrijblijvend. Jullie onderzoeken in een klein halfuur wat je verwachtingen zijn en of je daarmee bij hem aan het juiste adres bent. Daar word je altijd wijzer van, ook als de uitkomst is dat je niet bij Harm moet zijn. Kom kennismaken in Utrecht of online.
Een filosofisch gesprek met de grondlegger van de Gilde-methode. Neem je denkraam de maat... en breek eruit! Heb je eerder een kennismakingsgesprek met Harm gevoerd of maken de sessies deel uit van een Comenius-leergang of ISVW-opleiding, dan kun je hier direct een reguliere sessie boeken, die in Utrecht of online/telefonisch kan plaatsvinden.
Als bestuurder wil je snel je voordeel doen met de inzichten van een geoefende denker, zodat één consult al nieuwe perspectieven voor je opent. Maar je wilt ook zelf op die inzichten kunnen voortbouwen. Een strategisch consult bij Harm is te vergelijken met ‘priming the pump’: door eerst denkkracht van buiten (‘water’) toe te voegen, kan je eigen denken (‘de pomp’) goed op gang komen en vervolgens blijven presteren op hoog niveau. Boek meteen een sessie in Utrecht of online. Vooraf kort en vrijblijvend telefonisch kennismaken is uiteraard ook mogelijk.
Een gesprek waarin we onderzoeken of de ISVW-opleiding tot filosofisch practicus voor jou de juiste keuze is. Lees eerst het boek over de werkwijze en maak dan een afspraak voor een toelatingsgesprek in Utrecht . De opleiding vindt eenmaal per jaar plaats en duurt zo'n tien maanden. Een academische graad in de filosofie is geen vereiste voor deelname, maar het toelatingsgesprek is verplicht en de uitkomst daarvan is bindend.
Actieve gezellen in het Gilde van Filosofisch Practici kunnen een afspraak maken voor een individuele supervisie-sessie, bij voorkeur
in Utrecht
, maar anders
online/telefonisch.
Voor groepssupervisie (het zogenaamde ‘stuivertje wisselen’, met drie personen) kun je een ochtend of middag boeken, bij voorkeur
in Utrecht
en anders
online/telefonisch.
Een drie uur durende ontmoeting met Harm, waarin jullie samen onderzoeken wat jouw filosofie is, terwijl hij een aantal portretfoto's van je maakt. Kort daarna ontvang je de foto die volgens Harm jouw levensvisie het best uitdrukt, professioneel bewerkt en afgedrukt, en de geluidsopname van het gesprek. De ontmoeting vindt plaats op een door jouw gekozen locatie. Het filosofisch portret is ook een bijzonder cadeau!
Overleg per telefoon over de mogelijkheden.
Harm is telefonisch en via e-mail bereikbaar voor overleg over aanbod op maat, socratische groepsgesprekken, voordrachten, workshops, interviews, enzovoort.
Ik raad sessies met Harm aan als je graag béter wilt leren nadenken, in plaats van steeds méér nadenken. Harm is zeer opmerkzaam en stelt denkbeelden nauwlettend aan de kaak. Sessie na sessie… iedere keer weer nieuwe vragen. Eerst was ik naarstig op zoek naar antwoorden, maar na enige tijd kwamen er nieuwe vragen uit oude vragen. Het antwoord werd minder belangrijk en de aandacht werd verlegd naar de manier waarop ik dacht. Het aanschouwen van dit proces uitte zich op verscheidene manieren: schilderen, tekenen, carrièrekeuzes buiten mijn comfort-zone…
Ik denk/dacht al héél lang met veel plezier, soms chaotisch, maar op zeker moment was er bij mij behoefte aan een meer zindelijke manier van denken. Harm liet me in onze gesprekken telkens weer ervaren hoe ‘het Denken’ op de juiste plaats te zetten. Harm is voor mij een erg prettige gesprekspartner gebleken, mede doordat hij met groot gemak en ruime dosis kennis en humor naadloos blijft aansluiten op mijn zoektocht naar Helderheid. Dit was voor mij het ‘ultieme sparren'.
Door een blinde zekerheid zat ik vast, in mijn hoofd en in mijn leven. Harm doorbreekt de cirkel waarin de gedachtes zinloos rond blijven gaan. Dit kan in eerste instantie leiden (‘lijden’ is hier misschien ook wel op z’n plek) tot grote onzekerheid, maar uiteindelijk zorgt het voor rust en inzicht. Harm stelt de juiste vragen, of beter gezegd, laat je de juiste vragen aan jezelf stellen, waardoor je verder kan in je hoofd en in je leven.
Een stuk of tien gesprekken met Harm hebben mij meer helderheid en inzicht gebracht dan alle therapeutische sessies en coachingsgesprekken die ik eerder heb gehad bij elkaar.
De grote vraagtekens die ik had, over god, zorg, het leven, de dood en mijn eigen rol hierin zijn niet meer zo explosief. Door die enorme thema’s rustig te gaan bespreken en te gaan bevragen heb je me geleerd om de dingen te accepteren, en me een manier gegeven om anders in het leven te staan. Ik ga nu met mezelf in dialoog, probeer mezelf de vragen te stellen die jij anders zou doen.
De vragen die Harm stelt hebben een andere klaarheid en zijn gesteld vanuit een ander perspectief.
Deze gesprekken met Harm hebben mij uiteindelijk de rust gegeven die ik zocht. Hij heeft me uitgedaagd dingen anders te zien en anders te benoemen en dat heeft zijn vruchten afgeworpen!
Zijn aanpak dwingt je om zaken en gedachten die je als vanzelfsprekend zag te heroverwegen.
Harm stelt vragen die niemand hiervoor ooit aan me had gesteld. En hij vraagt door.
De gesprekken zijn elke keer weer verhelderend. Daar kan Freud nog wat van leren!
Ik piekerde over van alles: Wat? Waar? Wanneer? Waarom? Totdat het een eigen leven ging leiden en ik er gek van werd. Waar niemand anders me heeft kunnen helpen, kon Harm dat wel.
Het was fantastisch om te ervaren hoe het steeds meer verfijnen van de vraag me dichter bracht bij waar het mij om ging. De gesprekken brachten veel in beweging en het is vooral het proces dat door de vraag in gang gezet wordt, dat zo diepgaand doorwerkt.
Bedankt dat ik kon stilzitten in jouw praktijk. Nu ren ik weer verder.
Harm heeft humor, maar kan ook streng zijn, en was bij mij heel goed in staat om daarin de juiste balans te vinden. Uiteindelijk leidden de gesprekken tot meer inzicht en vertrouwen in mezelf, wat me heeft geholpen om knopen te kunnen doorhakken.
Ik had al verschillende sympathieke professionele gesprekspartners achter de rug in verband met mijn sterke neiging tot de fles, maar ik vond niet wat ik zocht, een persoonlijke en het geheel van mijn leven bestrijkende benadering. Het is je gelukt precies de goede vragen te stellen, waardoor de conflicten in mijn leven scherp werden blootgelegd. Ook de conflicten die ik inmiddels ‘vergeten’ was. Mijn zelfvertrouwen, dat aan de alledaagsheid en de drank had geleden, is flink toegenomen. Ik heb van elk gesprek genoten en denk er vaak en met genoegen aan terug.
De gesprekken hebben me een nieuwe kijk op vastgeroeste aannames opgeleverd en dat geeft me nu vrijheid om zaken anders te bekijken en aan te pakken.
Bruto maandinkomen | Per sessie |
---|---|
Tot 2.000 | 60 |
2.001 - 3.000 | 90 |
3.001 - 5.000 | 130 |
5.001 - 9.000 | 180 |
Meer dan 9.000 | 240 |
Dit zijn de tarieven voor reguliere sessies voor particulieren, die zelf de kosten dragen. Voor de berekening van je tarief als particulier deel je het totale bruto inkomen van je huishouden door het aantal volwassenen dat daarvan deel uitmaakt. Vormen de kosten een probleem? Breng dat dan ter sprake tijdens je
kennismakingsgesprek.
Als je acht sessies tegelijk boekt en vooraf betaalt, is de negende sessie gratis. Voor sessies op locatie wordt een toeslag berekend en voor sommige diensten geldt, indien vermeld, een afwijkend tarief.
Het tarief voor organisaties is €350 per sessie en €1.000 per dagdeel (workshops, socratische groepssessies, enzovoort). Overweeg je om sessies aan één of meer medewerkers aan te bieden of wil je Harm uitnodigen als spreker, trainer of gespreksleider, dan kun je
telefonisch of per e-mail met hem overleggen.
Een strategisch consult kan geboekt worden zonder overleg vooraf, duurt een kwartier langer dan een reguliere sessie, en kent een tarief van €400.
Wijzigingen voorbehouden. Bedragen in euro’s, excl. 21% btw. De Algemene Voorwaarden zijn van toepassing.
Soms is voor een diepgaand denkonderzoek geen tijd. Bestuurders en beslissers die op korte termijn hun voordeel willen doen met de vragen én de inzichten van een geoefende denker zijn bij Harm aan het goede adres. Deze intensieve strategische sessies maken het verschil. Boek vandaag nog een afspraak voor een consult in Utrecht of online/telefonisch.
Ga als Raad van Bestuur of MT een filosofisch gesprek met Harm aan, op het scherp van de snede. Kies een thema, vooraf of ter plekke, en Harm neemt jullie mee op een denkavontuur waarin niets vanzelfsprekend is. Bereik een hoger niveau van complexiteit in je reflectie op missie, operatie en strategische perspectieven. Harm bespreekt graag telefonisch de mogelijkheden met je.
In sterke organisaties zijn de mensen op sleutelposities bereid om hun eigen denken te bevragen. Dat lukt nog beter in dialoog met een filosoof. Harm overlegt graag met je over een aanbod op maat voor jou en/of je medewerker(s).
Met Wie het niet weet, mag het zeggen (ISVW Uitgevers 2014) presenteerde Harm zijn werkwijze aan een groter publiek. Dit manifest van een jong ambacht is inmiddels acht keer herdrukt. Eind 2021 verschijnt een herziene, uitgebreide versie. | ![]() |
In de dialoog Het Zingende Paard (Prometheus/Bert Bakker 2015) onderzoekt neurowetenschapper prof. Jeroen Geurts met Harm het begrip ‘voortreffelijkheid’ (ofwel ‘excellentie’). | ![]() |
De tweede dialoog tussen Geurts en Van der Gaag, getiteld Een Reusachtig Schip (Prometheus/Bert Bakker 2017), behandelt de thema’s democratie en leiderschap. | ![]() |
Wat is er filosofisch aan de filosofische praktijk? Dit artikel uit 2012 geeft een beeld van de werkwijze in zijn oorspronkelijke vorm. |
|
De relatie met de cliënt is geen relatie Artikel voor Vakblad PsychoSociaal uit 2018. |
|
Work hard, play hard Voordracht (in het Nederlands) geschreven voor de Dag van de Filosofische Praktijk 2023 (maar niet uitgesproken i.v.m. ziekte). Over de werkwijze van filosofisch practici, maar ook over de vraag of AI-chatbots kunnen denken. |
<
Harm werkt aan een dissertatie over de ontwikkeling van de werkwijze van een aanvankelijk socratische naar een hegeliaanse oriëntatie. Na de voltooiing en verdediging daarvan (2025) zal een publieksversie worden verzorgd.
Freud (die net als Hegel behoort tot dat raadselachtige gezelschap van meest invloedrijke maar tegelijk minst gelezen auteurs) meende dat het in zijn sessies eigenlijk altijd ging over ‘lieben und arbeiten’. Ook in Harms ervaring zijn dat de twee hoofdthema’s, maar er zijn er veel meer. En tegelijk is er maar één enkel thema. De Gilde-methode richt zich immers op het denken over al die thema’s en levensvragen. Nog een stapje hoger zelfs: het gaat om het denken over het denken over een thema. Als je zicht krijgt op hoe je denkt, word je vrijer. En daar moet het in een filosofische benadering om gaan. Als je die grotere vrijheid verwerft kun je ook op het terrein van je thema meer kanten op, waar je eerst in een kringetje rondging met je gedachten, of eenvoudigweg vastliep.
Maakt het dan eigenlijk nog uit over welk thema je met een filosofisch practicus zoals Harm komt praten? Voor de filosofisch practicus strikt genomen niet. Die wil jou begeleiden bij het onderzoeken van je denken, dat is alles. Daarom mag de Gilde-methode een filosofische methode heten. Maar als er een thema of een probleem is dat jou veel bezighoudt, waar je van wakker ligt misschien, ben je des te sterker gemotiveerd in je denkonderzoek. Zo’n sterke motivatie komt van pas, want denkonderzoek is niet gemakkelijk en vereist vaak dat je lang-gekoesterde ideeën loslaat. En maak je als resultaat van de gesprekken een sprong in je denken, dan komt ook ten aanzien van het probleem waarmee je begon van alles in beweging.
Omdat de focus ligt op het denken, kan werkelijk elk thema aan de orde komen. Sinds 2004 hebben duizenden mensen Harm opgezocht om met hem te spreken over zingeving en levensdoelen, over liefde en relaties, over studie, loopbaan en persoonlijke ontwikkeling, over leiderschap, over gender en seksualiteit, over schuld en schaamte, over ziekte en dood, over verlies en rouw, over geloof en ongeloof, over wat blijvende vreugde schenkt, over zekerheid, twijfel en vrijheid...
Maar uiteindelijk gaan dus alle gesprekken over denken. Jouw denken, en hoe je dat kunt verruimen, verfijnen, er nieuwe dimensies in kunt ontdekken. Daar is vrijheid te vinden — en nergens anders. Freud geloofde niet in vrijheid, maar hij vergiste zich.